اندومتریوز یکی از اختلالات شایع رحمی است که به‌طور میانگین از هر ۱۰ خانمی که در سنین باروری قرار دارند، یک نفر را درگیر خود می‌کند. این بیماری با درد لگنی، ناباروری، رابطه جنسی دردناک، درد و خونریزی شدید هنگام قاعدگی، درد هنگام اجابت مزاج یا ادرار و… همراه است و تحت تاثیر سابقه خانوادگی ریسک ابتلا به آن افزایش می‌یابد.
برای تشخیص آندومتریوز معاینه لگنی، سونوگرافی، روش تصویربرداری MRI و جراحی لاپاروسکوپی از کارآمدترین روش‌ها هستند و اطلاعات دقیقی را در مورد نوع و شدت بیماری به پزشک ارائه می‌دهند. پزشک نیز متناسب با نوع و پیشروی بیماری از میان روش‌های جراحی، هورمون درمانی و… مناسب‌ترین گزینه را برای درمان، مورد استفاده قرار می‌دهد.
آندومتریوز چیست؟
زمانی که آندومتر یا بافت دیواره رحم در نواحی خارج از رحم رشد می‌کند، مشکلات زیادی را با خود به همراه می‌آورد. این عارضه به عنوان اندومتریوز شناخته می‌شود و می‌تواند در نواحی تخمدان، لوله‌های رحمی یا فالوپ، دهانه رحم یا سرویکس و در موارد نادر، در ناحیه‌ای خارج از اندام‌های لگنی ایجاد شود. این بافت شبه آندومتر همانند آندومتر رحم در هر دوره جنسی ضخیم پرخون می‌شود و مجدداً با تجزیه و تخریب بافت ضخیم شده، به حالت قبل باز می‌گردد.
علائم آندومتریوز چیست؟
علائم اندومتریوز در افراد مختلف متفاوت است. برخی افراد این علائم را شدیدتر از سایر مبتلایان تجربه می‌کنند. یکی از شایع‌ترین علائم اندومتریوز درد لگنی است که خصوصاً در دوران قاعدگی با شدت بالایی بروز می‌یابد. البته شدت درد نمی‌تواند معیار قابل اطمینانی برای بررسی شدت بیماری باشد. چه بسا اندومتریوز پیشرفتهای که با درد کمی همراه است و برعکس، چه بسا اندومتریوز خفیفی که درد زیادی را به وجود می‌آورد. از دیگر علائم آندومتریوز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
· پریود دردناک یا دیسمنوره که با درد شدید لگنی و درد در نواحی پایین شکم و کمر همراه است.
· درد زیاد در هنگام اجابت مزاج یا دفع ادرار (احتمال بروز این علائم در دوره قاعدگی بیشتر است.)
· خونریزی زیاد در هنگام قاعدگی و یا در فواصل بین دوره‌ها
· احساس درد در هنگام برقراری رابطه جنسی یا بعد از آن
· ناباروری (در برخی از مواقع وقتی افراد برای درمان ناباروری مراجعه می‌کنند، تازه به وجود اندومتریوز پی می‌برند.)
· همچنین عارضه آندومتریوز می‌تواند با علائمی از جمله خستگی، نفخ، اسهال، یبوست، تهوع، وجود خون در ادرار در دوره قاعدگی همراه باشد.
در صورت مشاهده هر یک از علائم بالا حتماً در اسرع وقت به پزشک مراجعه نمایید و پیگیر روش‌های تشخیص و درمان باشید.
بیشتر بدانید: علت ترشحات غیرطبیعی واژن
علت بروز آندومتریوز چیست؟
اگرچه علت دقیق بروز این عارضه مشخص نیست؛ اما از جمله دلایلی که باعث بروز این بیماری می‌شوند، عبارتند از:
· سابقه خانوادگی و ژنتیک
· قاعدگی رتروگراد یا برگشتی که در آن خون به جای دفع شدن، به لوله‌های فالوپ و حفره لگنی باز می‌گردد. در صورت بروز چنین شرایطی، سلول‌های آندومتر بر سطح اندام‌های لگنی می‌چسبند؛ در آنجا گسترش می‌یابند و با هر بار قاعدگی دچار خونریزی می‌شوند.
· دگرگونی سلول‌های جنینی
· تغییر شکل سلول‌های صفاقی
· لانه گزینی در بافت اسکار ناشی از جراحی‌های سزارین، هیسترکتومی و…
· انتقال سلول‌های آندومتریوز به وسیله رگ‌های خونی یا مایع میان بافتی (سیستم لنفی)
· اختلال در سیستم ایمنی بدن و ناتوانی سیستم دفاعی در تشخیص و از بین بردن بافت شبه آندومتر
انواع آندومتریوز
با توجه به اینکه سلول‌های آندومتر در چه ناحیه‌ای از بدن استقرار می‌یابند، انواع آندومتریوز متفاوت است.
نوع اول، آندومتریوز صفاقی سطحی؛ این رایج‌ترین نوع اندومتریوز است که در آن، سلول‌های آندومتر بر روی لایه نازک صفاق که حفره لگنی را در بر می‌گیرد، استقرار می‌یابند.
نوع دوم، آندومتریوما یا ضایعه تخمدانی؛ کیست‌های شکلاتی یا همان کیست‌های تیره رنگ و پر از مایعی که در عمق تخمدان ایجاد می‌شوند، آندومتریوما نام دارند. این ضایعه‌های تخمدانی به سادگی درمان نمی‌شوند و می‌توانند بافت سالم تخمدان را نیز تحت تاثیر قرار دهند.
نوع سوم، آندومتریوز صفاقی عمیق؛ این نوع حدود ۱ تا ۵ درصد موارد ابتلا به آندومتریوز را شامل می‌شود. در اندومتریوز صفاقی عمیق، سلول‌های اندومتر در زیر پرده صفاق استقرار پیدا می‌کنند و بر اندام‌های نزدیک رحم از جمله روده و مثانه تاثیر منفی می‌گذارند.
افزون بر محل استقرار سلول‌ها، مرحله پیشروی بیماری نیز معیار خوبی برای تقسیم‌بندی انواع آندومتریوز است. از این نظر، این عارضه را می‌توان به چهار نوع حداقلی، خفیف، متوسط و شدید تقسیم‌بندی کرد.
فاکتورهای خطر شایع بیماری آندومتریوز
به طور معمول اندومتریوز، چند سال پس از شروع قاعدگی بروز می‌یابد. ممکن است علائم این بیماری در دوران بارداری به‌طور موقت بهبود یابد و پس از رسیدن به سن یائسگی به طور کامل برطرف گردد. البته در این میان عواملی هستند که خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند:
· سابقه خانوادگی ابتلا به آندومتریوز (خصوصا در مورد مادر، خواهر و عمه)
· شروع قاعدگی در سن پایین‌تر
· بروز یائسگی در سن بالاتر
· تجربه پریودهای سنگین و طولانی (بالاتر از ۷ روز)
· سطح بالای استروژن
· فاصله کوتاه بین دو قاعدگی (کمتر از ۲۷ روز)
· اختلالات دستگاه تناسلی
· عدم تجربه بارداری و زایمان
· شاخص توده بدنی یا BMI پایین
بیشتر بدانید: تنبلی تخمدان
عوارض احتمالی بیماری آندومتریوز
ناباروری و سرطان تخمدان و رحم از جمله عوارض احتمالی هستند که در پی ابتلا به اندومتریوز بروز پیدا می‌کنند. طبق آمارهای به دست آمده حدود نیمی از بانوان مبتلا به اندومتریوز امکان باروری ندارند و همچنین بسیاری از موارد سرطان تخمدان و حتی سرطان آدنوکارسینوم مرتبط با آندومتریوز، در پی ایجاد این عارضه پدید می‌آیند.
نحوه صحیح تشخیص بیماری آندومتریوز
برای تشخیص این عارضه، در ابتدا باید علائمی که دارید را با جزئیات بالا برای پزشک شرح دهید. درد ناحیه شکم باید از نظر محل و زمان بروز، مورد بررسی قرار گیرد. همچنین روش‌های معاینه لگنی، سونوگرافی، تصویربرداری MRI و جراحی تشخیصی و درمانی لاپاراسکوپی از جمله روش‌هایی هستند که برای تشخیص اندومتریوز می‌توان از آنها بهره برد.
بیشتر بدانید: پولیپ رحم
آیا آندومتریوز درمان دارد؟
امروزه با پیشرفتهای چشمگیر علم پزشکی می‌توانید از روش‌های دارودرمانی، هورمون درمانی، و جراحی (مثل جراحی هیسترکتومی یا برداشتن رحم و اوفورکتومی یا برداشتن تخمدان‌ها)، برای درمان مشکل اندومتریوز بهره ببرید. البته انتخاب روش درمانی مناسب با توجه به شدت علائم بیماری و توسط پزشک متخصص انجام می‌شود.
بهترین دکتر برای درمان آندومتریوز در مشهد را چگونه پیدا کنیم؟
بهترین دکتر برای درمان آندومتریوز در مشهد با بررسی دقیق علائم و با به‌کارگیری روش‌های تشخیصی نوین و کارآمد، مشخص می‌کند که چه نوع درمانی برایتان مناسب‌تر است. امروزه می‌توانید بدون مراجعه حضوری و از طریق یک جستجوی ساده در اینترنت، به بهترین پزشکان سراسر کشور دسترسی پیدا کنید.
نتیجه گیری
در طول این نوشته به طور جامع و کاربردی با علل و علائم بروز اندومتریوز آشنا شدیم و دانستیم که بهترین و کارآمدترین روش‌های تشخیصی و درمانی این عارضه چگونه انجام می‌شوند. اگر در حال تجربه علائم آندومتریوز هستید، حتماً در اسرع وقت به بهترین دکتر برای درمان آندومتریوز در مشهد مراجعه نمایید.
سوالات متداول
1. آیا می‌توان آندومتریوز را با طب سنتی و روش‌های خانگی درمان کرد؟
مصرف روزانه یک حبه سیر و ۱۰ میلی‌گرم دارچین، و همچنین استفاده از نوشیدنی‌های گیاهی بابونه، اسطوخودوس، چای سبز، پوست کاج و… نقش به‌سزایی در بهبود علائم آندومتریوز دارد.
2. آیا با وجود آندومتریوز امکان بارداری وجود دارد؟
بیش از نصف بانوانی که به آندومتریوز خفیف و متوسط مبتلا هستند، می‌توانند باردار شوند. اما همچنان حدود 30 تا 50 درصد موارد ناباروری به علت آندومتریوز رخ می‌دهند.
3. آیا شیمی درمانی برای درمان آندومتریوز کارآمد است؟
ممکن است پزشک برای درمان آندومتریوزهای پیشرفته و شدید، روش شیمی‌درمانی را پیشنهاد کند.